Aile danışmanlığı, sürekli gelişen ve değişen bir alandır.

AİLE DANIŞMANLIĞI UZMANLIK ALANI

Bireylerin gelişim dönemlerine bakacak olursak bireyin döllenmeden ölüme kadar hatta ölümün dahil olduğu bir süreç olduğunu görürüz. Bireyler genel hatlarıyla döllenme aşamasından ölüme kadar belirli gelişim dönemlerinden geçer. Bu dönemlerin bazı kritik dönemleri ve gelişim görevleri vardır. Bireylerin Erickson’un psikososyal kriz dönemlerinden biri olan Yakınlığa Karşı Yalıtılmışlık dönemindeki –diğer kuramcılardan bazıları, bu dönemleri kendi bakış açılarına göre farklı isimlendirmişlerdir- gelişim görevlerinden biri de yakınlık kurma ve sonucunda da aile kurmaya kadar giden kriz ve krizin üstesinden gelme sürecini görürüz. Birey krizi yaşar ve sağlıklı atlatırsa aile kurma yolunda emin adımlarla ilerleyebilir. 

Aile Danışmanlığının Konusu Nedir?

Aile kurma bir birey için alınacak en zor kararlardan biri olabilmektedir. Bireyin köken ailesinden(kendi doğduğu aile) kopup çekirdek ailesini kurduğu bir aile kurma yolunda bazı sıkıntılar yaşayabilmektedir. Bunun yanında bireylerin evliliklerinde ortaya çıkan bazı ilişkisel problemler, güç kaynaklarının dengesizliği, bağlanma sorunları, boşanma, iletişimsizlikler, sınırların belli olmaması, aile içi koalisyon örüntüleri vb. birçok problemin olduğunu görebilmekteyiz. Bu ve buna benzer problemlerin aile danışmanlığına kaynaklık ettiği ve geliştirdiğini söyleyebilmekteyiz. Ülkemizde ve dünyada son yıllarda bireysel danışmanlıktan faydalanma oranının artmasıyla birlikte aile danışmanlığı uzmanlık alanı da kendini hızla geliştiren bir alan olmuştur.

Aile Danışmanlığının Kapsamında Neler Vardır?

Aile danışmanlığı bireysel danışmanlıktan farklı olarak bir sistem içinde değerlendirilmektedir. Aile danışmanlığının bireysel danışmanlıktan en büyük farklarından biri de budur.  Yani aile danışmanlığını bir eve benzetecek olursak evin sadece mutfağı ile ilgilenmez, evin küçük büyük bütün odaları aile danışmanlığının kapsamında yer almaktadır. Aileyi dinamik bir döngü içinde kabul etmektedir.

Bunun yanında Aile Danışmanlığında birçok farklı kuram, yaklaşım ve aile terapisi vardır. Aile Terapisinin öncüsü sayılan Virginia Satir’in Yaşantısal Aile Danışmanlığı, Salvador Minuchin’in Yapısal Aile Danışmanlığı, Murray Bowen’ in Aile Danışmanlığı, Sistemik Aile Danışmanlığı vb… Bu danışmanlık yaklaşımlarında aile portesi, üçgenler, genogram, sınırlar, iletişim, hipotez kurma, döngüsel ve doğrusal sorular gibi birçok teknik ve yöntem bulunmaktadır.

Üniversitelerde Verilen Aile Danışmanlığı Dersleri Bizleri Uzman Yapar Mı?

Bilindiği üzere PDR bölümlerinde verilen derslerin 4 yıl eğitim süresi bitince ayrı bir sertifikasyonu olmadığı için Aile Danışmanlığı dersi almış olsanız dahi sizi bu konuda uzman yapmaya yetmiyor. Bu konuda üniversitelerin sürekli eğitim merkezlerinde açılan Aile Danışmanlığı Eğitimlerine katılıp kendinizi bu alanda uzman bir kişi haline getirebilirsiniz. Üniversitelerde genel olarak aile danışmanlığında temel kaynak kitap ise Türk PDR Derneği tarafından basımı yapılan Samuel T. Gladding’in “AİLE TERAPİSİ Tarihi, Kuram, Uygulamaları” kitabıdır.

Aile Danışmanlığı Sertifikasyonu Nedir? Hangi Dersler Verilir? Kimler Katılır?

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın 2010 yılından sonra yaptığı Aile Danışmanlığı üzerinde çalışmalar birçok kurumu ve kişiyi bu alanda heyecanlandırmış ve özel kurumların açmış olduğu 150 saatlik eğitimle aile danışmanlığı sertifikası alan birçok birey ortaya çıkmıştır. 2012 yılında yapılan yönetmelik değişikliği ile de özel kurumlardan alınan eğitimlerin aile danışmanı uzmanı olarak yetmeyeceği ve 300 saatlik eğitimle birlikte bu eksikliğin tamamlanarak aile danışmanı uzmanı olacağı kararlaştırılmıştır. Yani son değişiklikle birlikte 300 saat teori + 150 uygulama ile birlikte toplam 450 saatlik eğitimi Üniversitelerin Sürekli Eğitim Merkezleri’nden alan kişilerin Aile Danışmanlığı Uzmanı olmasına karar verilmiştir.

Aile Danışmanlığı Eğitimi’nde Psikolojiye Giriş, Psikolojik Danışma Kuramları, Davranış Bozuklukları, Bireysel Danışma Uygulaması, Aile Danışmanlığının Temelleri, Aile Danışmanlığı Kuramları, Aile Danışmanlığı Teknikleri, Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı, Aile Danışmanlığı Uygulaması(Süpervizyonlu) vb. dersler verilmektedir.

Aile Danışmanlığı Eğitimi’ne Sosyal Hizmet, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Sosyoloji, Psikoloji, Tıp, Hemşirelik, Çocuk Gelişimi bölümlerinden en az 4 yıllık eğitimle mezun olmuş kişiler katılabilmektedir.

Aile Danışmanlığı sadece bu eğitimle de bitmiyor. Sürekli ve devamlı gelişen bir alan olduğu için bu eğitimlerden sonra şu anda benim bu alanda bildiğim “Weinheim Aile Terapi Enstitüsü” tarafından verilen “Sistemik Aile Terapisi” eğitimi ile de kendinizi bu alanda daha da geliştirebilme olanağına sahipsiniz. Türkiye’de “Weinheim Aile Terapi Enstitüsü” ile ortak çalışan kurum ise “Sistemik Psikoterapi Enstitüsü”dür.

Bu değerli bilgiler için kaynak olarak kullandığım kitap ve üzerimde emeklerinin yadsınamaz olduğu değerli hocam Prof. Dr. Nilüfer ÖZABACI’ ya teşekkür ediyorum.

Aile Danışmanlığı Yüksek Lisans Programı Bulunan Üniversiteler

KAYNAKÇA

Özabacı, N. ve Erkan, Z. (2014). Aile Danışmanlığı Kuram ve Uygulamalara Genel Bir Bakış. Ankara: Pegem Akademi.   
 

BERK ÇEŞMELİ

Psikolojik Danışman