PSİKOLOJİK DANIŞMAN OKULLARDA NASIL FARKLI OLUR

            2008 yılının Eylül ayında heyecanlı bir şekilde üniversiteye başlamıştım. Psikolojiye giriş dersi henüz yeni başlamıştı. Hocamız derse giriş yapmadan bize üç temel ve hayati konudan bahsetti. İlk olarak bu bölümü kolay atanmak isteyenlerin, sonra kendi psikolojik tahlillerini yapmak isteyenlerin ve son olarak gerçekten de insanlara yardımcı olmak isteyenlerin tercih ettiğinden bahsetti. Eğer ilk iki gruba aitlik hissediyorsanız lütfen bu bölümü bugün bırakın. Yok, ben üçüncü guruptanım diyorsanız ‘’hoş geldiniz.’’

            Sevgili meslektaşlarım. Bir psikolojik danışmanın olmazsa olmazı kendi ruh sağlığının yerinde olmasıdır. Freud “çalışmak ve sevgi bireyin temel ihtiyaçlarındandır” der. Okullar bizim en çok çalışanımızın bulunduğu kurumlar. Hal böyle olunca okullarda çalışıp farklı uygulamalar yapmak mesleğimizden alacağımız hazzı yükseltecektir. Bizlere üniversitelerde daha çok tanılama ve yaşanan problemin alt yapısını araştırma öğretildi. Müdahale hizmetleri ise yeterli ve etkili bir şekilde öğretilemedi. Bunun en temel sebeplerinden bir tanesi de özellikle müdahale hizmetleri konusunda yeterliliğe sahip akademisyen sayısının çok yeterli olmamasıdır. Bugün yüksek lisans seviyesinde bile akademisyenler öğrencileri gruplara bölerek ders işlemekte ve dolayısıyla eğitimin özellikle müdahale boyutunu göz ardı etmektedirler. Gruplara bölerek eğitim yapmak sadece konuyu çalışan grubun öğrenmesini sağlamakta geriye kalanların ise hazırlanan materyalleri alarak vize veya finale hazırlanmasına yani ezber yapmasına sebep olmaktadır. Oysa bir psikolojik danışman ezber yapmamalıdır, tam tersine ezberleri bozmalıdır. Bir okula girip okulun mevcut rengine bürünmemelidir, okula renk katmalıdır.

            Üniversitelerde özellikle Psikolojik Danışma Kuramları, Psikolojik Danışma Teknikleri, Grupla Psikolojik Danışma, Bireysel Psikolojik Danışma gibi derslerin daha etkili ve verimli işlenmesi, bizlerin daha çok tanılama yapmak yerine müdahale edebilme üzerine kendimizi geliştirmemize imkan tanıyacağına inanıyorum. Yüksek lisans seviyesinde Psikolojik danışma kuramları dersi işlenirken, Kişilik kuramlarıyla karıştırılıp sunulduğunu söylersem durumun acı tarafını özetlemiş olur muyum?

Yukarıda yakındığım durumlar, bizim okullarda karşılaştığımız problemlere çözüm üretmemizde önümüzü tıkayan durumlara dikkat çekmek içindir. Eleştiri, eleştiri yapanın gerekçelerini sunmasıyla eleştiri olur. Bu nedenle yaptığım eleştirinin gerekçesi müdahale hizmetlerine yeterince önem verilmemesi ve doğru uygulamalarla işlenmemesinedir.

Bir Psikolojik Danışman Nasıl Farklı Olur

            Psikolojik danışmanlar okula yön veren, okul iklimini düzenleyen ve okulun özellikle eğitim boyutuna yapacağı uygulamalarla, projelerle ve fikirlerle katkıda bulunması beklenen kişileridir. Bu yazının içeriği okullarda uygulanacak farklı projeler üzerine olacaktır. Fikir ve uygulamalar ise başka bir yazıda ele alınacaktır.

• Yıldız Kart Projesi:

Projenin Amacı: Yıldız kart projesi simgesel ve değişken zaman aralıklı pekiştirme mekanizmalarının beraber kullanıldığı bir projedir. Proje Eylül ayı ile Mayıs ayını kapsamaktadır. 

Daha çok ilkokul ve ortaokullarda uygulanması faydalı olmaktadır. Öğrencilerin hem akademik hem de ahlaki yönlerinin gelişimine katkı sunmaktadır. Özellikle davranışsal olarak öğrencilerin uyumlu davranışlar kazanmasına katkıda bulunmaktadır. Okulun türüne ve özelliğine göre ödül değiştirilebilir.

Projenin Uygulanması: Okuldaki öğrenci sayısına göre kartvizit bastırılarak işe başlanır. Kartvizitin üzerinde ‘’örnek davranışlarınla en çok yıldızı sen topla, yılsonunda bisikleti sen al’’( bisiklet kısmı değiştirilebilir.) gibi bir ifade ve ödül görseli ile kartvizitler aylık belli sayılarda öğretmenlere dağıtılır. Yıldız verme kriterleri okulda kurulan bir kurulca belirlenir ve kartlar kriterlere göre öğrencilere dağıtılır. Öğrencilere dağıtılan kartlar öğrencilerce saklanır(sorumluluk kazandırma) ve Mayıs ayında toplanarak sayılır. En çok yıldızı toplayan öğrenci ödülü kazanır.

• Akran Arabuluculuğu Projesi:

Projenin Amacı: Öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirmek, kendi aralarında problem çözebilme becerilerine katkıda bulunmak ve çatışma çözme becerilerini olumlu bir şekilde geliştirmektir.

Projenin Süresi: Bir eğitim öğretim yılı süresi

Projenin Uygulanması: Öncelikle öğretmenler proje hakkında bilgilendirilir. Sınıflarda sosyometri tekniği uygulanarak bir başkan bir de yardımcı olmak üzere iki kişi seçilir. Seçilen öğrenciler;

Problem Çözme Teknikleri

Çatışma Çözme

Kişiler Arası Sorun Çözme

İletişim Becerileri

Konularında Rehberlik Servisince eğitime alınır. Eğitim sırasında öğrencilere uygulamalı ödevler verilir. Örneğin: Kişiler arası sorun çözme becerilerini bir problem üzerinde aşamalarına uyarak uygulama… Özellikle drama yöntemiyle öğrenciler uygulama ortamında eğitilir.

Kullanılan Materyaller: Öğrencilerin yaka kartları ve Vaka kayıt defterleri.

• Atılganlık Eğitimi(Grupla Rehberlik/Psikolojik Danışmanlık)

1. Projenin Amacı: Öğrencinin Sosyal gelişimini destekleyip, iletişim becerisi, kendilik, problem çözme becerileri ve stres gibi alanlarda olumlu gelişim sağlamasına katkıda bulunmaktır. Eğitimin içeriği Bilişsel Davranışçı Kuram çerçevesince çizilmiştir.
2. Eğitim İçeriği: Eğitim dokuz oturumdan oluşmaktadır. Haftada bir gün öğlen arası 12.10 ile 13.10 arasında gerçekleşmektedir. Isınma faaliyetleri, ödev kontrolü ve haftanın konusu Bilişsel davranışçı kuram çerçevesince ele alınıp işlenmektedir.
3. Oturumlarda Kullanılacak Ölçekler: Oturumlar öncesi ve sonrası Rathus Atılganlık Envanteri ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği(SDÖBÖ) uygulanacaktır.
4. Eğitim Süresi:Aralık-2016, Mart-2017
5. Oturumların İçeriği:

1. Oturum: Isınma faaliyeti, grubun yapılandırılması, Atılganlık nedir, ne değildir?

Ve ilk hafta ödevi: ''5 dk teneffüste bir öğretmenle vakit geçirme, sorular sorma''

Oturumun özeti.

2. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödevler hakkında konuşma, Empati(grubun kendi hayatından örnekler vermesi).

Ödev; Ben dili ve Sen dili ile ilgili evde video çekme.

Oturumun özeti.

3. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödev hakkında konuşma, ''Hayır Diyebilme teması'', '

Ev ödevi; sınıf önünde şarkı söyleme''

Oturumun özeti.

4. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödevler hakkında konuşma, '' Haklarımızı Savunabilmek'', '

Ev Ödevi: ‘’Hiç Tanımadığımız biri ile tanışma ödevi, oturumun özeti. ''Valilik Makam Ziyareti''

Oturumun özeti.

5. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödevler hakkında konuşma, ''Zihin Okuma teması''

Ev Ödevi: ‘’Bir marketten bir şey alıp fiyatı noktasında satıcıyla konuşma(video çekerek), oturumun özeti ''Belediye Başkanlığı ziyareti''

Oturumun özeti.

6. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödevler hakkında konuşma, ''Kendini İfade Edebilmek teması''

Ev Ödevi:  '' Eczaneden yoğurt ve ekmek istemek(video çekimi),

''Rektörlük Ziyareti''

Oturumun özeti.

7. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödevler hakkında konuşma, '' Benlik ve İdeal benlik teması''

Ev Ödevi: Pazarda Satış ödevi(video çekerek) İl Milli Eğitim Müdürü ziyareti''

Oturumun özeti.

8. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödevler hakkında konuşma, ''çatışma çözme temas''

Ev Ödevi: ''bir mağazadan farklı kıyafetler deneyip, bir şeyler almadan oradan ayrılma ödevi''

Oturumun özeti.

9. Oturum: Isınma faaliyeti, Ödev kontrolü ve ödevler hakkında konuşma, '' Sevgi Bombardımanı etkinliği'', sonlandırma...

• Ayın Sınıfı:

Projenin Amacı: Bu proje ile öğrencilerin birlik ve beraberliği, iş birliği içerisinde olmaları da önemli noktalarda pekiştirilmektedir. Ayın sınıfı seçilen sınıf; Sinema, Piknik, Okula sivil gelme vb gibi ödüller alabilmektedir.

Projenin Uygulanması: Hafta başında sınıflara;

• Sınıfın temizliği
• Dese hazır bulunuşluk
• Dese katılım
• Kılık Kıyafet düzeni
• Dersin Bölünmemesi gibi alanlarda yollanan çizelge hafta bitimine kadar öğretmenlerce doldurulur ve öğretmenler bu yolla sınıf içerisinde etkili bir ders işlenişi yapabilmektedirler.

• Ayın Öğrencisi:

            Bu proje ile her ay bir sınıftan bir örnek öğrenci seçilmektedir. Hem akademik hem de ahlaki davranışları ile sınıfında örnek seçilen öğrenci Cuma günü düzenlenen tören ile okul önünde ödüllendirilmektedir.

            Yukarıda bir okulda Rehberlik ve Psikolojik Danışma alanında uygulanabilecek farklı projeleri açıklamaya çalıştım. Bu projeleri çalıştığınız kurumun yaş seviyesine göre elbette ki değiştirip uygulayabilirsiniz.

M. AKİF DEMİRELLİ