DUYUMLAR AYNI OLSADA ALGILAR FARKLIDIR

            Bize biricikliğimizi, herkesten farklı yönlerimizin olduğunu gösteren en önemli özelliklerimizden birisi: ‘’Algılarımız.’’  Yani etki alanına girdiğimiz olayları anlamlandırma, yorumlayabilme vb gücümüz. Her insanın biricikliği olduğu gibi her ailenin ve her toplumun da biricikliği yok mudur? Her bölgenin her mahallenin her okulun ve her sınıfın da… Duyumu, organizmanın iç ve dış çevreden gelen uyarıcıları duyu organı aracılığı ile alıp sinirsel enerji haline dönüştürmesi süreci olarak açıklayabiliriz.

Algı ise nesne ya da olayların beyinde işlenerek, anlamlı bütünler olarak kavranması sürecidir.

Çoğu zaman hayatımızda içsel veya dışsal uyarıcılara yine içsel veya dışsal tepkiler verebilmekteyiz.

Bir örnek üzerinden konuyu ele alabiliriz:

            Sabah saat 10.52 ve saat 11.30’da üniversite final sınavı olan bir öğrenci hayal edelim. Üstelik bu öğrencinin evi ile        okul arası ortalama 30 dk sürmektedir. Bu süreçleri yaşayan birisiyle yaklaşık iki dakika empati kurmanızı istesem neler söylerdiniz?

            Mesela otobüsün dolu olmasına rağmen her durakta durup yolcu almasına, bu öğrenci ile saat 12-13.00 arası üniversitenin halı sahasında oynanacak maça giden birisi aynı tepkiyi/leri gösterebilir mi? Oysa otobüs aynıdır, duraklar aynıdır ve otobüsün yolcu alırken çıkardığı sesler bile aynıdır.

            Ya da kırmızı ışığa o gün güne başlarken erkek arkadaşından kırmızı güller almış bir kız ile arkadaşımız aynı şekilde mi bakar? Ya da 30 dakika boyunca sırf boğaları anlamak için mi kırmızı ışığa kaşlarını çatarak bakar?

            Yaşlı ve hasta bir amca tıp fakültesi durağında bastonuyla otobüsten ağır ağır inerken Sosyoloji bölümünden önceki gün Kolhberg’i okuyan bir kızın hisleriyle amcaya yaklaşabilir mi?

            Fakülte kapısında güvenlik gereği kimlik kontrolü yapan görevliye(kontrol Ona 30 saniye kaybettirebilir) , geçen hafta dayak yemesini engelleyen bir öğrencinin bakış açısıyla bakabilir mi?

            Bir durumu gördüğünüz gibi birden çok örnek ile açıklayabiliyoruz. Ve her bireyin çevremizde aynı olaylara farklı tepkiler verebileceklerine şahit olabiliyoruz. Bu noktada Empati becerisini çok üst düzeyde kullanmamız gerekebilecek zamanlar olabilir ve bu yolla çatışma çözebilir, problemlere çözümler üretebiliriz.

            Aynı olaylara farklı tepkiler(içsel veya dışsal) verilmesinde bireylerin içsel dinamikleri, geçmiş yaşantıları, bilişsel becerileri vb etkilidir. Bir daha ki yazıda bu durumu Psikanalist Kuram ve Bilişsel Davranışçı kuramlar çerçevesinden ele alacağım.

                                                                                               M. AKİF DEMİRELLİ