Özel Eğitim Alanı: Görme Yetersizliği

Dış dünyayı algılamamız ve tanımamız için gerekli en önemli duyu organımızdan biri gözlerimizdir. Gözler bir insanın dünyaya açılan penceresidir. Bu duyunun yetersizliği normal yaşamı sürdürme de ve pek çok işlevi yerine getirmekte sorun yaşamamıza neden olur. Görme yetersizliğine sahip bireylerde bu problemleri en aza indirmek ve bireyin kaliteli bir yaşam sürmesini sağlamak için özel eğitim gereklidir.  Peki, görme yetersizliği nedir, sebepleri tanı ve değerlendirme süreci, bu bireylerin özellikleri ve eğitim programları hakkında sizleri bilgilendirmek istiyorum.

Görme yetersizliğinin eğitsel tanımı:

• Görme yersizliğinden ağır derece derecede etkilenen, kabartma alfabesine, konuşan metinlere ihtiyaç duyanlar görme engelli yani kaba tabirle kör,
• Mercekler, büyüteçler veya büyük puntolarla okuyabilenler az gören olarak tanımlanır.

Görme yetersizliği olan birey: Görme gücünün kısmen veya tamamen kaybından dolayı özel eğitim veya destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyan bireydir.

Görme yetersizliğinin nedenleri:

• Nadir olarak genetik geçişli olabilir.
• Annenin gebelik sırasında geçirdiği ateşli hastalıklar, kullandığı ilaçlar, radyasyona maruz kalması,
• Doğum anı travmaları, güç doğumlar
• Erken doğumlarda kuvözdeki bebeğe kontrolsüz oksijen verilmesi
• A vitamini eksikliği
• Frengi, şeker, kızamıkçık, menenjit vb bazı iltihaplı hastalıklar
• Ev, iş, trafik kazaları gibi kazalar da görme engeline neden olabilmektedir.

  Görme yetersizliği olan bireylerin özellikleri:

  • Bilişsel yeteneklerde ve ya kavramsal gelişimde gecikme gözlenir.
  • Özellikle soyut düşünmede problemler yaşayabilir.
  • Alan kavramına ilişkin bilgileri daha çok dokunma duyusu aracılığıyla elde ederler.
  • Diğer duyu organları daha fazla gelişmiştir. Böylece dikkat yoğunlaşma ayrıntıları fark etme yeteneği geliştirmişlerdir.
  • Sosyal faaliyetlere özellikle müziğe ilgilidirler.
  • Zihinsel ve fiziksel gelişimlerinde bir gerilik ya da farklılık yoktur.
  • Bağımsız hareket etmekte güçlük çekerler.

Görme yetersizliğinin belirlenmesinde anne babalara tavsiyeler:

• Çocuğun gözlerinde anatomik sapmalar varsa
• Görme alanındaki nesnelere ulaşamıyorsa objeler ve elleriyle oynayamıyorsa
• Göz teması kuramıyor, cee oyunu ve bay bay gibi basit motor becerileri taklit etmiyorsa
• Bunlarla birlikte baş ağrısı mide bulantısı, baş dönmesi, gözlerde kaşıntı, aşırı derecede gözyaşı ve bulanıklık gibi şikâyetler varsa

Çocuklukta bu şikâyetlerin biri ya da bir kaçıyla karşılaşılması durumunda ebeveynler çocuklarını doktora götürmeli ve çocuğun görme probleminin olup olmadığının belirlenmesini sağlamalıdır.

Görme yetersizliğinin belirlenmesinde öğretmenlere tavsiyeler:

• Çocuk uzun süre aynı yere bakıyorsa
• Gözlerini normalden farklı döndürüyorsa
• Gözlerde kızarma yaşarma oluyor ve sık sık gözlerini ovup kaşıyorsa
• Gözlerini ışıktan kaçırıyor ve gözlerde titreme oluyorsa
• Etrafa amaçsız uzanıyor ve sık sık düşüyorsa
• Renkli bir resmin renklerini ayıramıyorsa
• Okurken bildiği harfleri birbirine karıştırıyorsa

  Aile bilgilendirilmeli ve tıbbi kontrole yönlendirilmelidir. Bu belirtilen davranışların      dışlında okulda yapılan taramalarla görme sorunları olan bireyler belirlenebilir.  İlköğretim ve daha ileri düzeydeki bireylerin görme keskinliği, üzerinde irili ufaklı kolları  farklı yönlere bakan E’lerden oluşan Snellen kartıyla ölçülmektedir.     Görme  yetersizliğine sahip bireyler özel eğitimle birlikte, kendilerine yetebilen hayatlarını bağımsız yürütebilen birey olabilirler.