ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ HAKKINDA

ÖNEMLİ BİLGİLER

Özel öğrenme güçlüğü, normal ya da normalin üzerinde zeka düzeyine sahip olan bireylerin bazı eğitsel alanlarda zorluk yaşaması, zihinsel engeli olmamasına rağmen akademik anlamda başarı gösterememesi anlamında kullanılır. Bu bireyler bilinenin aksine zeka düzeyleri düşük değildir. Normal hatta normal üstü zekaya sahiptirler. Bu konuda özellikle vurgulamak gerekir. Çünkü gerek toplumdaki bireyler gerekse de aileler özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarının zeka olarak normal olmadığını düşünebilirler. Fakat özel öğrenme tanısı için en önemli şart bireyin zekasının normal ya da üstü olmasıdır.Bu bireyler herhangi bir fiziksel veya zeka olarak problem olmamasına karşın dinleme, konuşma, okuma-yazma, matematik gibi alanlardaki becerilerin kazanımında ve kullanımında güçlükler yaşayan bireylerdir. 

Türkiye’de özel eğitim tanısı alanların arasında %3 ü yani yaklaşık 7429 kişi özel öğrenme güçlüğü tanısı almıştır (Meb, 2014). Bu oran sadece tanı alan kişilerdir. Tanı alan kişilerin az olmasının sebebi tanılamadaki yetersizliklerden de kaynaklanmaktadır. Gerek veliler gerek de öğretmenler tarafından fark edilemeyip tanı almayan da birçok öğrencinin olabileceği de göz önünde bulundurulduğunda, bu konunun ülkemiz için önemi gözler önüne gelmektedir. Bu yüzden ki gerek öğretmenlerin gerekse ailelerin bu konuda ayrıntılı şekilde bilgilenip farkındalık kazanmaları son derece önemlidir.

Özel öğrenme güçlüğü olan bireylerde en sık görülen 10 özellik

• Önemli gelişimsel alanlarda gecikme
• Dürtüsellik- düşünmeden hareket etme
• Duygusal dalgalanma- duygularda hızlı değişim
• Genel koordinasyon eksikliği
• Dikkat bozukluğu
• Algı- motor bozukluğu
• Bellek ve düşünme bozuklukları
• Belirgin akademik problemler
• Konuşma ve konuşma seslerini öğrenme bozuklukları
• Merkezi sinir sistemi düzensizliği ve bozukluğu belirtileri

Özel Öğrenme Güçlüğünün Çeşitleri Nelerdir?

1. Disleksi: disleksi, okuma güçlüğüdür. Okurken atlama, harfleri sesle uyduramama, anlamı bozma, hızlı okuyamama, harf ya da hecelerin yerini değiştirme, anlamama gibi bir takım özellikleri vardır.
2. Disgrafi: disgrafi, yazma güçlüğüdür. Yazım hataları, yazmada düzensizlik, bazı harf ya da heceleri yanlış yazma, bazı harfleri tersten yazma, b-d, m-n, ı-i, d-t gibi harfleri karıştırma, sözcükler arası boşluk bırakmadan yazma gibi bozukluklara rastlanabilir.
3. Diskalkuli: diskalkuli ise aritmetik bozukluktur. Matematik terimlerini, sayıları, sembolleri tanımlayamama, problem çözümünde izlenecek adımlara karar verememe, eldeli sayıları toplamayı unutma, çarpım tablosunda sınıfından geride kalma şeklinde görülen bir bozukluktur.

Aileler Neler Yapabilir?

Öncelikle çocuğunuzda eğitsel bir güçlük olduğunu fark ettiğinizde mutlaka öğretmeni ile görüşmelisiniz. Özel öğrenme güçlüğü tanısı alan bir çocuğunuz olduğunda kesinlikle bununla barışık olmalısınız. Bunu kabul edip çocuğunuza daha faydalı nasıl olabileceğinizi araştırırsanız çocuğunuza daha fazla yardımcı olursunuz. Böylece özgüvenini de artırırsınız. Çocuğunuza karşı tutarlı olmalısınız. Başka psşkolojik sorunları olduğunu düşündüğünüzde görmezden gelmemeli yardım almalısınız. Çalıştığı ortamda dikkatini dağıtıcı nesneleri kaldırarak, çocuğunuza bazı ufak görevler vererek bunu başardığında onu ödüllendirerek, dikkatini artıracak egzersizler yaptırarak, davranış değiştirme tekniğini kullanarak, olumsuzdan ziyade olumlu yönlerine dikkat çekerek çocuğunuza yardım edebilir, onu kendisiyle ve eğitimiyle daha barışık hale getirebilirsiniz.

Eğitim Ortamında Neler Yapılabilir?

İlk olarak öğretmenler çocukta bu şekilde bir güçlük yaşadığını sezerse mutlaka aile ile iletişime geçmeli. Aile ile beraber ilerlemek her zaman işi daha da kolaylaştırır. Durumu rehberlik servisi ile paylaşmalı ve tanılama için gereken adımların izlenmesini takip etmelisiniz. Sınıf ortamında okul ortamında eğitimine destek olmak için de şunlar yapılabilir;

• Anlama becerileri ile ilgili stratejiler (sessiz okuma zaman, okuma takibi),
• Sesle ilgili stratejiler (hatırlatıcı öğretmek, sesler için resim harf tabloları kullanmak.)
• Heceleme becerisi ile ilgili beceriler(zor hecelenen sözcük örneklerini kullanmak, sık kullanılan sözcükleri vermek).
• El yazısı ile ilgili tratejiler (bireysel yazı tahtası kullanmak, sessiz bir ortam oluşturmak).
• Matematik ile ilgili stratejiler (matematikte örüntüleri öğretmek)
• Öğrencilerin sınıfa katılımını sağlamak, öğrencilerin performansını değerlendirmek
• Öğrenciyi öğretmeninin yakınına oturtmak,
• Dikkat dağıtıcı olmayan çalışma alanı sağlamak
• Ev ödevleri vermek, tekrarı sağlamak
• Davranış değiştirme tekniği kullanmak (istenmeyen bir davranış sergilediğinde bunu görmezden gelerek bundan uzaklaştırıp istenen davranış gçsterdiğinde de fark ederek bunu pekiştirmek) vb. çalışmalarla eğitim ortamında da bazı küçük desteklerle öğrencilerimize yardımcı olabiliriz.

Kaynakça

Melekoğlu, M.A., Çakıroğlu, O. ve Ağca İlker, Ö. (2015). Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Çocuklar. Ankara: Vize yayınları.

Ün, D. (2009). Özel Öğrenme Güçlüğü Yaşayan Öğrencilere Yönelik Bilişsel Müdahale Programı. Yükseklisans tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.Sosyal Bilimler Enstitüsü.

DUYGU GÖK